Waarom het soms beter is te wachten met traumaverwerking tijdens juridische procedures

Wanneer je verwikkeld bent in een lopende strafrechtelijke of burgerlijke procedure – bijvoorbeeld als slachtoffer of getuige – kan dat je emotionele evenwicht sterk beïnvloeden. Je leeft vaak in een situatie van voortdurende onzekerheid, spanning of herbeleving. Begrijpelijk dus, dat je tegelijkertijd ook je trauma wil verwerken.
Maar in veel gevallen is het niet veilig of effectief om tijdens een juridische procedure actief aan traumaverwerking (zoals EMDR) te beginnen. De reden? Omdat de juridische en psychologische processen fundamenteel anders werken – en elkaar soms zelfs onbedoeld tegenwerken.

⚖️ Rechtbanken en de versterking van slachtofferschap

Rechtbanken opereren binnen een binair systeem: dader versus slachtoffer, schuld versus onschuld, feiten versus emotie. Binnen die logica wordt van jou verwacht dat je je blijft positioneren als slachtoffer, om geloofwaardig te blijven.

Psychologisch gezien is dat niet zonder risico:
• Je blijft herhalen en herbevestigen wat je is aangedaan.
• De identificatie met het trauma wordt versterkt / geherinitieerd, in plaats van losgelaten.
• Er is weinig ruimte voor nuance, ambivalentie of herstel.
• Je blijft emotioneel verbonden aan de dader of het systeem – en dus energetisch “verstrikt” in de onrechtstructuur.

In therapie streven we precies het omgekeerde na:
• Herstel van je innerlijke autonomie, zelfregie en verbondenheid met jezelf.
• Loskomen van de identificatie met het slachtofferschap – zonder te ontkennen wat je hebt meegemaakt.
• Zachte beweging richting heling, betekenisgeving en nieuwe kracht.

🌱 Psychotherapeutische gevolgen van juridische procedures

Lopende juridische procedures kunnen:
• De stabilisatiefase (soms volledig) ondermijnen – waardoor verwerking onmogelijk wordt / blijft.
• Leiden tot emotionele stagnatie of hertraumatisering, zeker wanneer het trauma telkens opnieuw benoemd en belicht moet worden.
• Zorgen voor een voortdurend gevoel van onveiligheid wanneer er (in)direct contact blijft bestaan met de dader of het juridische apparaat.

Daarom wordt er in deze praktijk meestal bewust gekozen om pas na het afronden van de juridische procedure te starten of verder te gaan met actieve traumaverwerking. Tot die tijd kan er wel gewerkt worden aan stabilisatie, draagkracht en ondersteuning, zodat jij sterker staat wanneer de tijd rijp is.